بازار اسکناس همتا به همتا (P2P)¶

مقدمه¶

بازار اسکناس همتا به همتا یک پلتفرم نوین معاملاتی است که به کاربران اجازه می‌دهد اسکناس‌های خود را به صورت مستقیم و بدون واسطه مرکزی معامله کنند. این سیستم با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن، امنیت و شفافیت را در معاملات تضمین می‌کند.

مفهوم بازار P2P¶

تعریف ساده¶

بازار P2P (Peer-to-Peer) به معنای همتا به همتا است، یعنی:

• کاربران مستقیماً با هم معامله می‌کنند

• سیستم نقش تسهیل‌گر و تضمین‌کننده را دارد

چرا بازار P2P؟¶

مزایای بازار P2P¶

• ✅ شفافیت کامل - تمام معاملات قابل ردیابی و نظارت هستند

• ✅ کارمزد کمتر - حذف واسطه

• ✅ کشف قیمت بهتر - عرضه و تقاضای واقعی

نقش بانک‌ها در بازار P2P¶

کاربران در این سیستم به عنوان کارگزار حضور دارند و درخواست معاملات کاربران را در سیستم مدیریت می‌کنند و به هسته‌ی معاملاتی مرکز مبادله ارسال می‌کنند

مزایای بانک‌ها¶

• جذب کاربران جدید

• ارائه خدمات نوین

• کاهش هزینه‌های عملیاتی

• افزایش سهم بازار

گردش کار¶

برای کار با سیستم برای هر کاربر در ابتدا باید سیستم بانک احراز هویت شده و از طریق توکن دریافتی کاربر و کیف پول او را ایجاد کند.

توضیح مراحل¶

مرحله 1: احراز هویت¶

سیستم بانک با استفاده از client_id و client_secret که از مرکز مبادله دریافت کرده، وارد سیستم می‌شود و توکن امنیتی می‌گیرد.

مرحله 2: ایجاد پروفایل¶

سیستم به صورت خودکار: - پروفایل کاربر را ایجاد می‌کند - کیف پول‌های مورد نیاز را می‌سازد - موجودی اولیه را ثبت می‌کند

مسیر مشتری: فروشنده ارز¶

flowchart TB
  A[ورود ارز به حساب بانکی مشتری] --> B[واریز ارز به حساب ارزی شرکت]
  B --> B1{روش واریز}
  B1 -->|حساب به حساب| B2[انتقال مستقیم به حساب ارزی شرکت]
  B1 -->|IPG ارزی| B3[پرداخت از طریق درگاه ارزی]
  B2 --> C[تأیید واریز]
  B3 --> C[تأیید واریز]
  C --> D[شارژ کیف پول ارزی مشتری در بازار اسکناس]
  D --> E[ورود به بازار اسکناس از طریق اپ موبایل بانک]
  E --> F[ثبت سفارش فروش: قیمت + حجم]
  F --> G{وجود خریدار؟}
  G -->|بله| H[Match و انجام معامله]
  H --> I[جابجایی موجودی کیف پول‌ها: ارز ↓ / ریال ↑]
  G -->|خیر| F
  I --> J[درخواست برداشت ریال]
  J --> K[واریز ریال به حساب مشتری: T+1]

نمونه‌های تصویری¶

• جزئیات کیف پول: موجودی، hold، تراکنش‌ها

• شارژ کیف پول ارزی پس از واریز به حساب شرکت

• مشاهده‌ی نمادهای معاملاتی

• ثبت سفارش فروش و نمایش وضعیت

توضیح مراحل¶

1. ورود ارز به حساب بانکی: مشتری ارز را به حساب بانکی خود وارد می‌کند.

2. واریز به حساب ارزی شرکت: مشتری ارز را به حساب ارزی شرکت منتقل می‌کند (حساب‌به‌حساب یا IPG ارزی).

3. شارژ کیف پول ارزی: پس از تأیید واریز، کیف پول ارزی مشتری شارژ می‌شود.

4. ثبت سفارش فروش: سفارش فروش با قیمت و حجم مشخص ثبت می‌شود (در سشن معاملاتی فعال).

5. Match: در صورت وجود خریدار، معامله انجام و موجودی‌ها جابجا می‌شود.

6. برداشت ریال: مشتری برداشت ریال ثبت می‌کند و واریز T+1 انجام می‌شود.

مسیر مشتری: خریدار ارز¶

نمودار جریان خریدار (Buyer Flow)¶

flowchart TB
  A[شارژ کیف پول ریالی از طریق IPG] --> B[واریز ریال به حساب مرکز مبادله]
  B --> C[افزایش موجودی کیف پول ریالی مشتری]
  C --> D[ورود به بازار اسکناس از طریق اپ موبایل بانک]
  D --> E[ثبت سفارش خرید: قیمت + حجم]
  E --> F{وجود فروشنده؟}
  F -->|بله| G[Match و انجام معامله]
  G --> H[جابجایی موجودی کیف پول‌ها: ریال ↓ / ارز ↑]
  F -->|خیر| E
  H --> I{مجوز برداشت ارز دارد؟}
  I -->|بله| J[درخواست برداشت ارز]
  J --> K[واریز ارز به حساب مشتری: T+1]
  I -->|خیر| L[ارز در کیف پول باقی می‌ماند]

توضیح مراحل¶

1. شارژ کیف پول ریالی: مشتری با IPG ریال را وارد سیستم می‌کند و کیف پول ریالی شارژ می‌شود.

2. ثبت سفارش خرید: سفارش خرید ارز با قیمت و حجم مشخص ثبت می‌شود (در سشن معاملاتی فعال).

3. Match: در صورت وجود فروشنده، معامله انجام و موجودی‌ها جابجا می‌شود.

4. برداشت ارز: اگر مجوز برداشت داشته باشد، برداشت ثبت و واریز T+1 انجام می‌شود؛ در غیر این صورت ارز در کیف پول باقی می‌ماند.

نمونه‌های تصویری¶

• شارژ کیف پول ریالی

• ثبت سفارش خرید و نمایش وضعیت

توضیح مراحل¶

مرحله 1: شارژ کیف پول¶

کاربر وجه مورد نظر را به کیف پول خود واریز می‌کند تا بتواند معامله کند.

مرحله 2: مشاهده بازار¶

کاربر:

• لیست نمادهای معاملاتی را می‌بیند

• زمان‌های سشن‌های معاملاتی را بررسی می‌کند

• داده‌های بازار (تیکر، عمق) را تحلیل می‌کند

مرحله 3: ثبت سفارش¶

کاربر سفارش خود را ثبت می‌کند:

• سفارش خرید: با قیمت و حجم مشخص

• سفارش فروش: با قیمت و حجم مشخص

مرحله 4: تطبیق و انجام معامله¶

موتور Matching Engine در مرکز مبادله:

• سفارشات را بر حسب بهترین قیمت و سپس زودترین زمان با هم تطبیق می‌دهد

• معامله را انجام می‌دهد

• نتیجه را ثبت می‌کند

دارایی‌ها بین طرفین معامله تسویه می‌شود:

• کیف پول ریالی خریدار و کیف پول ارزی فروشنده کاهش می‌یابد

• کیف پول ریالی فروشنده و کیف پول ارزی خریدار افزایش می‌یابد

و در نتیجه دارایی‌های مربوطه جابجا می‌شوند

ساختار بازار¶

انواع سفارشات¶

1. سفارش لیمیت (Limit Order)¶

قیمت: 1,300,000 IRR
حجم: 200 USD

• فقط با قیمت مورد نظر یا بهتر اجرا می‌شود

• در صورت مچ نشدن تا انتهای جلسه‌ی معاملاتی در دفتر سفارشات باقی می‌ماند

2. سفارش مارکت (Market Order)¶

حجم: 200 USD

• سفارش با قیمت بازار

• فوراً اجرا می‌شود

• قیمت تضمین نمی‌شود

مدیریت ریسک¶

در این سیستم به ازای هر سفارش دارایی کاربر هولد می‌شود.

سیستم وثیقه (Escrow)¶

1. کاربر سفارش ثبت می‌کند

2. دارایی در وثیقه قفل می‌شود

3. معامله انجام می‌شود

4. دارایی آزاد می‌شود

محدودیت‌ها¶

• حداقل حجم سفارش: جلوگیری از سفارشات بی‌ارزش

• محدودیت در برداشت ارز: تنها در صورت مجوز امکان برداشت ارز وجود دارد.

نظارت¶

• تمام معاملات ثبت می‌شود

• الگوهای مشکوک شناسایی می‌شود

• بر اساس مجوز مناسب اجازه‌ی دریافت ارز وجود دارد

نکات کلیدی برای توسعه‌دهندگان¶

قبل از شروع¶

1. این صفحه را کامل بخوانید

2. بخش مبانی API را درک کنید

3. منطق دامنه را یاد بگیرید

4. تست در محیط توسعه

هنگام توسعه¶

• از BASE_URL صحیح استفاده کنید

• همیشه JWT Token را چک کنید

• خطاهای احتمالی را مدیریت کنید

• لاگ‌های مناسب اضافه کنید

بعد از توسعه¶

• تست‌های کامل اجرا کنید

• امنیت را بررسی کنید

• مستندات را به‌روز کنید

• بازخورد کاربران را جمع‌آوری کنید

بعدی: مطالعه REST Maturity Level 2 برای درک قراردادهای API